افسردگی همیشه غم نیست
افسردگی قابل درمان است. با آگاهی و با کمک درمان‌گر، حتی شدیدترین موارد افسردگی هم بهبود می‌یابند. نشانه‌های پنهان افسردگی را باید بشناسیم: خشم بی‌دلیل، خستگی مداوم و بی‌علاقگی زنگ خطرند.
افسردگی که همیشه غمگین بودن نیست: چهره پنهان یک بیماری پیچیده
وقتی از افسردگی صحبت می‌کنیم، اولین تصویری که در ذهن بسیاری نقش می‌بندد، فردی است که مدام گریه می‌کند، انگیزه‌ای برای زندگی ندارد و در گوشه‌ای تاریک از جهان خودش فرو رفته است.
اما واقعیت این است که افسردگی همیشه با اشک و ناله همراه نیست. گاهی با خنده‌ای مصنوعی، گاهی با پرکاری افراطی و گاهی حتی با تحریکپذیری و عصبانیت خود را نشان میدهد. این بیماری هزارچهره، یکی از پیچیده‌ترین اختلالات روانی است که می‌تواند در قالب رفتارهای به‌ظاهر عادی پنهان شود.
پس این تمام ماجرا نیست زیرا این به اشتباه در بین مردم جا افتاده است که فقط غم زیاد باعث افسردگی است! گاهی اوقات خشم زیاد دلیل افسردگی است. خشمی که راه درستی برای ابراز آن نبوده و در نتیجه فرد خشن را به درون خودش برمی‌گرداند و این خشم‌های تلنبار شده‌ی ابراز نشده فرد را به سمت افسردگی و بی‌حوصلگی و انزوا می‌کشاند.
افسردگی با چهره خندان: وقتی دردها زیر لبخند پنهان می‌شوند
برخی افراد مبتلا به افسردگی، به‌جای نشان دادن غم، همیشه لبخند می‌زنند و در جمع‌ها شاد و سرزنده به نظر می‌رسند. این حالت که به "افسردگی خندان" (Smiling Depression) معروف است، خطرناک‌تر از انواع دیگر است، زیرا فرد در سکوت رنج می‌برد و اطرافیان حتی متوجه بیماری او نمی‌شوند.
تحقیقات نشان میدهد این گروه از افراد احتمال بیشتری برای اقدام به خودکشی دارند، چون فشار روانی آنها نادیده گرفته می‌شود (National Institute of Mental Health, 2021).
افسردگی پرکار: فرار از درد با غرق شدن در کار
برخی دیگر از افراد افسرده، برای فرار از احساس پوچی، خود را در کار غرق می‌کنند و ساعت‌ها بدون استراحت فعالیت دارند. این حالت، که گاهی با عنوان "افسردگی عملکردی" شناخته می‌شود، باعث می‌شود فرد از بیرون موفق و پرانرژی به نظر برسد، اما درونش خالی از هرگونه لذت و رضایت باشد. روان‌شناسان می‌گویند:
این رفتار نوعی مکانیسم دفاعی برای جلوگیری از مواجهه با احساسات واقعی است (Psychology Today, 2022).
افسردگی تحریک‌پذیر: وقتی غم تبدیل به خشم می‌شود
برخلاف تصور عمومی، افسردگی در برخی افراد، به‌ویژه مردان و نوجوانان، نه با غم، بلکه با عصبانیت، پرخاشگری و زودرنجی بروز می‌کند. مطالعات نشان می‌دهند که حدود ۵۴ درصد از مبتلایان به افسردگی، تحریکپذیری و حملات خشم را تجربه می‌کنند (Journal of Clinical Psychiatry, 2020).
این حالت اغلب منجر به سوءتفاهم می‌شود، چون اطرافیان تصور می‌کنند فرد فقط بداخلاق است، نه اینکه نیاز به کمک دارد.
افسردگی جسمانی: وقتی بدن به‌جای ذهن فریاد می‌زند
گاهی افسردگی اصلا با علائم روانی واضحی همراه نیست، بلکه خود را با دردهای جسمیِ بی‌پاسخ نشان میدهد. سردردهای مزمن، معده‌دردهای بی‌دلیل یا خستگی‌های مداوم. تحقیقات می‌گویند تقریبا ۷۰ درصد از مبتلایان به افسردگی، ابتدا با شکایت‌های جسمی به پزشک مراجعه می‌کنند، بدون اینکه بدانند ریشه مشکل در روان‌شان است (Mayo Clinic, 2023).
نکته مهم هنگام خواندن مقاله‌های حوزه روان‌شناختی!
در مقاله‌های تخصصی روان‌شناسی سعی می‌شود به صورت بسیار کلی درباره موضوعات خاص و یا اختلالات توضیح داده شود. پس لطفا بعد از مطالعه، از هرگونه برچسب زدن به خود و یا دیگران خودداری کنید.
اجازه دهید برای تشخیص و درمان یک روانشناس و درمان‌گر به شما کمک کند.
اگر فکر می‌کنید درباره افسرده، عصبانی، بی‌حوصله، بی‌انگیزه، غمگین و زودرنج شده‌اید می‌توانید از خدمات کلینیک روان‌شناسی مانوشان با بیش از 20 درمان‌گر فعال در حوزه‌های مختلف روان‌شناختی اعم از درمان افسردگی، درمان پرخاشگری، درمان بی‌حوصلگی به صورت آنلاین و حضوری استفاده کنید.
لینک ورود به نوبت‌دهی اینترنتی کلینیک روان‌شناسی مانوشان
علایم افسردگی
علایم افسردگی در افراد مختلف می‌تواند متفاوت باشد اما به طور کلی علایم زیر از علایم متدوال‌تر افسردگی است:
- بی‌حوصلگی شدید
- پرخاشگری
- احساس غم
- بی‌انرژی بودن در طول روز و شب
- کاهش و یا افزایش اشتها
- بی‌خوابی و یا پر خوابی
- تمایل به انزوا
- تمایل به گریه
- افکار خودکشی
چرا تشخیص این نوع افسردگی‌ها سخت‌تر است؟
انکار فرد بیمار: بسیاری از افراد به دلیل ترس از انگ اجتماعی، نمی‌پذیرند که افسرده هستند.
تصورات غلط جامعه: مردم فکر می‌کنند افسردگی یعنی "ناتوانی در انجام کارها"، درحالی‌که بسیاری از افسرده‌ها ظاهرا عملکرد طبیعی دارند.
تشخیص نادرست پزشکان: گاهی حتی پزشکان هم این علائم را با استرس معمولی یا مشکلات جسمانی اشتباه می‌گیرند.
راهکار: چطور این افسردگی‌های پنهان را شناسایی کنیم؟
تغییرات رفتارهای روزمره: پرخوری یا بی‌اشتهایی ناگهانی، خواب بیش ازحد یا بی‌خوابی و کناره‌گیری از روابط اجتماعی می‌توانند نشانه‌های هشدار باشند.
گفتگوی مستقیم ولی مهربانانه: پرسیدن سوالاتی مثل "آخرین باری که واقعا احساس آرامش کردی کی بود؟" می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مراجعه به روانشناس: تست‌های استانداردی مثل پرسشنامه" افسردگی بک" یا (BDL-II) می‌توانند افسردگی‌های پنهان را آشکار کنند.
افسردگی چگونه درمان می‌شود؟
بین ۸۰ تا ۹۰ درصد افرادی که دچار افسردگی می‌شوند قابل درمان هستند. فقط در قدم اول نیاز است که درمان را بپذیرند و برای بهبود وضعیت‌شان تلاش کنند و کمک حرفهای از یک روان‌درمان‌گر بگیرند.
قبل از انجام شروع هرگونه درمانی، نیاز است که مصاحبه و معاینه بدنی انجام شود. ممکن است حتی نیاز به آزمایش خون باشد، تا اطمینان حاصل شود که آیا افسردگی ناشی از بیماری‌هایی مانند تیروئید بوده و یا علت دیگری دارد؟
از روش‌های مختلفی برای درمان افسردگی استفاده می‌شود. در ادامه به بررسی مهم‌ترین این روش‌ها خواهیم پرداخت:
داروهای ضد افسردگی
ممکن است افراد به دلیل داروهای شیمیایی که استفاده می‌کنند، دچار افسردگی شده باشند. داروهای ضد افسردگی در درمان افسردگی آنها بسیار موثر خواهد بود.
افراد با استفاده از داروهای ضد افسردگی بهبود می‌یابند. اما برای بهبودی کامل و تکمیل کردن دوره درمان، نیاز است تا فرد بیمار زیر نظر یک متخصص روانپزشک و یک روانشناس و یا روان‌کاو باشد.
انواع افسردگی
روان‌پریشی
گاهی اوقات افرادی که دارای اختلال افسردگی هستند، ارتباط خود را با دنیای واقعی قطع کرده و دچار روان‌پریشی می‌شوند. یعنی آنها دچار توهم شده و مسائلی را دیده و یا می‌شنوند که واقعیت ندارد. این افراد حتما باید تحت نظر یک روانپزشک و یک روانشناس و یا روان‌کاو باشند.
افسردگی در زنان
آمارها نشان داده است که زنان بیشتر از مردان دچار افسردگی می‌شوند. طبق مطالعاتی که انجام شده یک سوم زنان، یک دوره افسردگی را در طول زندگی خود تجربه خواهند کرد که دلیل اصلی آن عواملی مانند جنسیت، اجتماع و فرهنگ، مسائل بیولوژیکی و هورمونی است.
افسردگی قبل از قاعدگی
نوسانات هورمونی که در طول چرخه قاعدگی در زنان ایجاد می‌شود دارای علائمی مانند: دل‌درد، نفخ، تحریک پذیری، خستگی و واکنش‌های احساسی است، که حدود ۱۰ تا ۱۴ روز قبل از قاعدگی شروع شده و چند روز بعد از آن بهبود میابد.
افسردگی در دوران بارداری و ناباروری
افسردگی در بارداری و ناباروری، دو روی سکه تلخِ انتظارهای برآورده نشده
بارداری که باید شادترین دوران زندگی باشد، برای برخی زنان به کابوسی از اضطراب و غم تبدیل می‌شود. مطالعات نشان می‌دهند ۱۴ تا ۲۳ درصد زنان باردار افسردگی را تجربه می‌کنند (OBGYN, 2023)
از سوی دیگر، ناباروری با نوعی سوگ خاموش همراه است. سوگی که جامعه آن را نمی‌بیند، اما تحقیقات انجمن روان‌شناسی آمریکا (2023) ثابت کرده زنانی که با ناباروری دست‌وپنجه نرم می‌کنند، ۳ برابر بیشتر در معرض افسردگی حاد هستند. این دو تجربه ظاهرا متضاد، در یک نقطه مشترکند:
احساس شکستی که کسی درباره‌اش صحبت نمی‌کند.
افسردگی بعد از زایمان
افسردگی پس از زایمان فقط "غم مادرانه" نیست، یک طوفان هورمونی-روانی است که حتی شادترین مادران را هم می‌تواند زمین‌گیر کند. تحقیقات نشان میدهد حدود ۲۰ درصد از زنان پس از زایمان، نوعی از افسردگی را تجربه می‌کنند که با خستگی مفرط، احساس گناه بیمارگونه ("من مادر بدی هستم") و حتی افکار ترسناک درباره نوزاد همراه است (Journal of Women's Health, 2023).
جالب این‌جاست که این حالت گاهی ماه‌ها بعد از زایمان ظاهر می‌شود و با افسردگی کلاسیک متفاوت است، چون ترکیبی از تغییرات هورمونی، کم‌خوابی کشنده و فشار اجتماعی برای "مادر کامل بودن" است. خبر خوب؟ این وضعیت موقتی است و با حمایت و درمان مناسب، مانند ابرهای پس از طوفان می‌گذرد.
افسردگی در دوران یائسگی و یائسگی کامل
افسردگی در دوران یائسگی: طوفان هورمونی که روح را نشانه می‌گیرد
یائسگی برای بسیاری از زنان تنها یک تغییر فیزیولوژیک نیست، بلکه یک چالش عمیق روانی است که با موجی از نوسانات خلقی، بی‌حوصلگی و احساس پوچی همراه می‌شود. مطالعات اخیر انجمن یائسگی آمریکای شمالی (2023) نشان میدهد حدود 40% از زنان در دوران پیش‌یائسگی و یائسگی کامل، علائم افسردگی را تجربه می‌کنند. حالتی که ترکیبی از کاهش استروژن، اختلالات خواب و بحران هویت ناشی از پایان دوره باروری است. جالب این‌جاست که این افسردگی اغلب با نشانه‌های منحصر به فردی مانند گرگرفتگی‌های شبانه توام با اضطراب یا حملات گریه‌های ناگهانی ظاهر می‌شود. خبر امیدوارکننده این است که درمان‌های هورمونی هدفمند همراه با روان‌درمانی می‌تواند تا 70% از این علائم را بهبود بخشد، اما متأسفانه بسیاری از زنان این دوره را به عنوان "تقدیر زنانه" می‌پذیرند و در سکوت رنج می‌برنددر این دوران نیز به دلیل تغییرات هورمونی که ایجاد می‌شود، خطر ابتلا به افسردگی را در زنان بیشتر می‌کند.
افسردگی در مردان
افسردگی در مردان: زخمی که با خشم می‌سوزد نه اشک
برخلاف تصور رایج، افسردگی مردان کمتر با گریه و غم ظاهر می‌شود و بیشتر خود را در قالب تحریکپذیری، پرخاشگری، کار افراطی یا رفتارهای پرخطر نشان میدهد. مطالعات انجمن روان‌پزشکی آمریکا (2023) نشان میدهد از هر 5 مرد افسرده، 3 نفر به جای بیان احساسات، به الکل، مواد مخدر یا ساعت‌های طولانی کار پناه می‌برند. این "افسردگی خاموش" خطرناک‌تر است، چون هم جامعه و هم خود مردان اغلب آن را ضعف نمی‌دانند، بلکه به اشتباه بخشی از "مرد بودن" قلمداد می‌کنند. نتیجه؟ نرخ خودکشی مردان افسرده 3 تا 4 برابر زنان است. فاجعه‌ای که با شناخت نشانه‌های پنهان افسردگی مردانه قابل پیشگیری است.
دردهای جسمانی
گاهی افسردگی در مردان منجر به دردهای جسمانی مانند: کمردرد، سردرد، اختلالات در خواب، اختلالات در عملکرد جنسی و یا حتی اختلالات در گوارش می‌شود.
پرخاشگری و عصبانیت
عصبانیت و یا از دست دادن شوخ طبیعی در مردان، نشان دهنده افسردگی در آنها خواهد بود.
رفتارهای فرارآمیز و یا پرخطر
رفتارهایی مانند رانندگی پرخطر، ورزش‌های خطرناک، رابطه جنسی ناامن و حتی استفاده از مواد مخدر، می‌تواند نشان دهنده افسردگی در آنها باشد.
افسردگی در سالمندان
افسردگی در سالمندان: غمی که با "پیری طبیعی" اشتباه گرفته می‌شود
علائم افسردگی در سالمندان اغلب به اشتباه به عنوان نشانه‌های طبیعی پیری شناخته می‌شود. از کاهش انرژی و تغییرات خواب گرفته تا مشکلات حافظه. تحقیقات سازمان جهانی بهداشت (2023) نشان میدهد از هر 4 سالمند، یک نفر از افسردگی رنج می‌برد، اما کمتر از 10% آنها درمان مناسب دریافت می‌کنند. خطرناک‌ترین باور غلط این است که "در این سن چه انتظاری دارید؟"، درحالی که افسردگی سالمندی نه طبیعی است و نه درمان‌ناپذیر. جالب اینکه بهبود روابط اجتماعی و فعالیت‌های ساده مانند پیاده‌روی منظم می‌تواند تا 60% از علائم را کاهش دهد، اما بسیاری از سالمندان در سکوت رنج می‌برند، چون جامعه درد آنها را جدی نمی‌گیرد.
افسردگی فصلی
افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی (SAD)Seasonal affective disorder یک اصطلاح قدیمی‌تر برای اختلال افسردگی اساسی (MDD) است که با تغییر فصول خود را نشان میدهد. هر سال تقریباً در یک زمان مشخص شروع می‌شود و پایان می‌یابد.
نتیجه‌گیری: افسردگی فقط یک شکل ندارد
افسردگی مثل یک کوه یخ است. آن‌چه روی آب می‌بینیم، فقط بخش کوچکی از واقعیت است. اگر کسی را می‌شناسید که همیشه خوشحال به نظر می‌رسد ولی گاهی حرفهای نگران‌کننده می‌زند، یا کسی که بدون دلیل عصبانی می‌شود، ممکن است نیاز به کمک داشته باشد.
یادمان باشد:
غمگین نبودن، به معنی افسرده نبودن نیست و گاهی عمیق‌ترین دردها، در سکوت می‌سوزند.
نظری ثبت نشده است. برای شروع یک بحث جدید وارد شوید بحث جدیدی را شروع کنید